https://youtube.com/user/SomnathPagar
जू वाचायला घेतलं अन मी जुमय झालो. बाकी सर्व कामं बाजूला ठेवून दोन दिवसात जू पूर्ण वाचूनच दम घेतला. वाचतांना बऱ्याच वेळा कंठ दाटून यायचा, हुंदका दाबावा लागायचा. आपण आता खरोखर रडतो कि काय असं होऊन जायचं. आपल्या जीवनातील घटनांच्या स्मृत्री जागृत व्हायच्या. मग मी थोडा वेळ पुस्तक बाजूला ठेवून सुन्न होऊन विच्यारात मग्न होत असे. मात्र मनातली घालमेल काही केल्या थांबत नव्हती. वाचता वाचता रात्रीचे अडीच तीन वाजलेत. याचे सुद्धा भान नसायचे. अशी मनाची घट्ट पकड जूने घेतली. सरळ उठावं, गाडी काढावी अन इन्दुआईच्या चरणावर नतमस्तक व्हावं. भावडयाची फरफट, अक्काची धडपड, माई, तावडी, पमीची तगमग मनाला चरsssss करून जायची. माई, अक्का, तावडी, पमी या आपल्या बहिणीच झाल्यात. या सर्वांनी एव्हढ भोगलंय याची आपल्याला कल्पना सुद्धा करवत नाही. असं असूनही ऐश्वर्यने आपलं साहित्य क्षेत्रात मोठेपण सिद्ध केलंय. याची जाणीव झाल्यानं हायसं वाटून परत वाचायला सुरुवात करायचो. शेवटचं पान वाचून झाल्यावर मनावरचं ओझं हळकं झाल्याच जाणवलं.
जू हे प्रा. ऐश्वर्य पाटेकर यांचे आत्मकथन. त्यांच्या यापूर्वीच प्रकाशित झालेल्या भुईशास्त्र या काव्यसंग्रहास साहित्य अकादमीचा युवा पुरस्कार प्राप्त झाला आहे. साहित्य विश्वाला परिचित असे हे नाव आहे. यावरून त्यांच्या सिद्धहस्त लेखणीचा अंदाज येतो. असे असले तरी जू हे खऱ्या अर्थाने आई इंदूबाई यांच्या त्यागाची, शौर्याची, अद्वितीय अशा लढयाची कहाणी आहे. ज्याप्रमाणे संकटांची चाहूल लागताच कोंबडी आपल्या पिलांना पंखाखाली घेते. त्याचप्रमाणे, हि माय माऊली आपल्या लेकरांना परिस्थितीशी अर्थात आपल्याच आप्त स्वकियांशी दोन हात करून लहानाचं मोठं करते. हि माय धिरपणे उभी राहिली नसती तर लेकरांची किती हेळसांड, परवड झाली असती. याची कल्पना न केलेलीच बरी. धन्य ती माय माऊली. जी पहाडाप्रमाणे न डगमगता उभी राहिली. या समर्थ आईला तेव्हढयाच ताकदीची साथ माई, अक्का, तावडी, पमी व भावडयाची लाभली आहे.
नाशिक जिल्यातील नेहमीच दुष्काळ पाचवीला पुजलेल्या अशा आमच्या चांदवड तालुक्यातील पाटे या गावी कथानक सुरु होते. मानोरी, वणी, चांदवड, येवले, लासलगाव, नाशिक अशा ठिकाणीच्या घटनाक्रमाने देवळा येथे नव्या स्वनांची भरारी घेत वाचकांना पुढे आता काय? या विचारात संपते. मात्र यानंतर बरेच काही घडणार आहे. अशा आशेचे कोंब वाचकांच्या मनात डोकाऊ लागतात.
एका अर्थाने पाटे हे गाव या माय माऊलीच्या त्यागाने, श्रमाने, व कार्य कर्तुत्वाने पावन, पवित्र झाले आहे. असेच मी म्हणेन.
काळजाच्या कप्प्यांतील अनुभवाची शिदोरी अतिशय प्रभावीपणे जूमधून मांडल्याने वाचकांच्या मनावर घट्ट पकड निर्माण होते. संभाषण हे आपल्या बोलीभाषेत असल्याने जू काळजाची भाषा बोलून आपलेसं करतं. यातील बऱ्याच घटना आपण आजूबाजूला घडतांना पाहिलेल्या आहेत. संतू, नित्या, दिवडया, आर्ज्या, सुकड्या, पक्या, संज्या, गण्या, गुऱ्या, झिंग्या, हनत्या, पग्या हे तर आपलेच सोबती असून आपण त्यांच्यासोबत उनाडक्या केल्याचा भास होतो. पूर्ण वाचन होईपर्यंत वाचक पुस्तक खाली ठेवूच शकत नाही. हे खरं तर जुचे यश म्हणावे लागेल. सर्वच घटनाक्रम वेदनादायी आहेत. कुठेही सुखाचा लवलेश दिसत नाही. यापुढे तरी चांगले दिवस येतील. असे वाटत राहते. मात्र आपल्या अशा फोल ठरतात. संकटांची शृंखला काही केल्या खंडित होत नाही. एक संपत न संपते दुसरं संकट आ वासून उभे असतेच. आपला नवरा विश्वास घातकी आहे. हे माहित असूनही आई बिचारी नवऱ्याच्या गोड, गोड भूल थापांना का बळी पडते? हा प्रश्न आपल्याला सतावतो. मात्र आपल्याला या प्रश्नाचं उत्तर मिळत. एकदा लग्न झालं कि बाईला काही पर्याय नसतो. पती हा परमेश्वर असून आज न उद्या सुधारेल. परतून येईल या भाबड्या आशेमुळे आई सारं विसरून नव्या उमेदीन सुरवात करू इच्छिते. या खोट्या आशेपोटीच आईला नवरा दरवेळी फसवतो. हे तितकेच खरे.
जन्मदाता बापच जर वैरी झाला तर इतरांकडून काय अपेक्षा करावी. एका महिलेच्या असायतेचा फायदा उठवू पाहणारी, तिला छळणारी सासू (आजी), वेणू आत्या, भोकरडोळ्या मामा, बुट्टा चुलता, नाना, नाणी, चेटकीणाई हे सारे संधी साधू व टपलेले लांडगेच म्हणावे लागतील. राधा काकूने मोठ्या मायेने दिलेले कुळदाचे शेंगुळे, कंदिल घेवून उजेड दावणारी पमाई, आईला मरता मरता वाचवणारी शांताआजी, रोज रात्री कालवण आणणारी सीतावाहिनी, आईची बहिण होणारी जिजामावशी, वेळेवर आई बनून दुध पाजणारी चंद्राई, भाकर उरवून पदरात गुंडाळून आणणारी दुर्गवाहिनी, सर्व बहिणींचे होणारे लग्न, आधारासाठी सदैव्य हजर असणारा अंबर मामा, छाया मामी, दादा, काही चांगले गावकरी तसेच बनकर गुरुजी, प्रेरणा देणारे देवळ्याचे रामराव आहेर सर या सर्वांमुळे थोडसं डोक्यावरच खांदयावर आल्यासारखं वाटत.
परिस्तिथीमुळे म्हणा कि नशिबाने म्हणा लेखक व लेखकाच्या आई आणि बहिणींनी जे दुःख भोगलं. त्यांच्या जे वाट्याला आलं. ते सार भयानक व कष्टमय होत. त्यालाच ‘जू’ म्हणावं लागेल. कुठल्याही कुटुंबात बाप हा आधाराचा वड असतो. मात्र लेखकाचा बाप बायकोच्या असहायतेचा फायदा उठवतो. त्यांचे मोलमजुरीचे पैसे सुद्धा हिसकावतो. दारू पितो. दुसरी बायको करतो. त्यांना छळतो.
नुसत जू वाचून झालं म्हणजे सर्व काही संपलय असं मुळीच नाहीय. तर ‘जू’ने विचारांचे चक्र गरगर फिरायला लावलं. यापुढे जमीनीचं काय झालं असे? भावडयानं पुढचं शिक्षण कसं पूर्ण केलं? आईला अजून किती लढावं लागलं? बाप नमला का? माई व आक्का सुखात आहेत का? तावडी व पमीचं कसं काय चाललय? या प्रश्नांची उत्तर शोधण्यात मन गुंग होतं.
खरं तर जू वाचतांना मेंदूला झिणझिण्या येतात. एव्हड्या संकटांना दोन हात करणारी, नियतीशी धीर न हारता लढणारी आई. आपली आई होऊन जाते. यापूर्वी मला माझाच संघर्ष मोठा व कठीण होता असे मला वाटायचे मात्र जू वाचल्यावर माझा गैरसमज दूर झाला.
प्रा. ऐश्वर्य पाटेकर तसा माझा समकालीन कवी मित्र. काव्याच्या बंधाने आम्ही एकमेकांशी जोडलो गेलो आहोत. ठिकठिकाणी कार्यक्रम, कवीसंमेलने, स्पर्धांच्यावेळी आम्ही भेटायचो. त्यानंतर सहकारी म्हणूनही एकाच शिक्षण संस्थ्येत असल्याने मित्रत्वाचे बंध घट्ट होत गेले. ऐश्वर्य आहेच तसा मनमिळावू. अशा या मित्राचे यश, नावलौकिक पाहून उर भरून येतो. आनंदाला पारावर राहत नाही.
यापुढे, ऐश्वर्यची लेखणी अशीच तळपत राहवी. साहित्याची सेवा घडावी. काव्य, कादंबरी, कथा, समीक्षण, उर्वरित आत्मकथन वाचकांना वाचायाल मिळावे. साहित्याने, आनंदाने, सुयशाने, आर्थिक, सामाजिक प्रगतीने त्याचे सारे जीवन उजळावे. यशाचे उतुंग शिखरे गाठावी. हिच सदिच्छा! अशा या प्रेमळ मनाच्या प्रिय मित्रास आभाळभर शुभेच्छा!
*सोमनाथ पगार*, गीतकार/कवी (MSRA, MABMCM) Mb.9273357159
Email:-somnathapagar@gmail.com somnathpagar@yahoo.co.in
Blog:- https://somnathpagar.blogspot.com
Follow me on my Blog, YouTube, Facebook, whatsapp, Twitter, Linked in, Instagram.
सभासद:
१. अखिल भारतीय मराठी चित्रपट महामंडळ
२. स्क्रीन राइटर्स असोसियशन
३. अखिल भारतीय मराठी नाट्य परिषद
४. मराठी साहित्य परिषद
कृपया, खालिल लिंक ओपन करून लाल अक्षरातील Subscribe हे नाव प्रेस करून युट्युब चॅनल Subscribed केल्यावर नोटीफिकेशनसाठी बेल आयकॉन प्रेस करायला विसरू नका.
Https://youtube.com/user/SomnathPagar
